Czas nauki szkolnej to okres wielu wyzwań dla dziecka i jego rodziców. Wzrastająca wiedza o świecie pozwala młodemu człowiekowi coraz pełniej uczestniczyć w dyskusji z rodzicem, podejmować różne zadania i wyzwania. Jednocześnie ze względu na niedojrzałość i trudność z krytyczną oceną własnych działań bardzo ważna jest rola rodziców.

W tym okresie wzrasta świadomość siebie. Dzieci zaczynają tworzyć obraz własnej osoby porównując się z innymi. Początkowo zwracają uwagę na cechy wyglądu i posiadane przedmioty, stopniowo jednak zaczynają uwzględniać także różnice w zakresie sprawności, zdolności, cech charakteru i osiągnięć szkolnych. W tym okresie kształtuje się także samoocena ( jako element obrazu „ja”). Młody człowiek nie tylko sam ocenia samego siebie ale także poszukuje takich ocen w wypowiedziach i zachowaniach rodziców, opiekunów oraz rówieśników.

Wzrasta znaczenie kontaktów z rówieśnikami. W tym wieku najczęściej budowane są bliskie, oparte na stawianiu wymagań, relacje z przyjaciółmi tej samej płci. Młody człowiek uczy się pojęcia normy oraz posłuszeństwa wobec norm grupowych jawnych, a później ukrytych. Często jest w stanie zrobić dużo aby otrzymać akceptację ze strony grupy. Dziecko chętnie uczestniczy w grach, których reguły zna (czasem są tworzone przez dziecko) i potrafi definiować.

Jest to okres, kiedy poszerza się wiedza o ludziach i zjawiskach społecznych. Dziecko zaczyna rozumieć pojęcia społeczne (wielka przyjaźń, ważne zadanie, długie oczekiwanie), jest zdolne do kierowania się normą społeczną jako zewnętrznym kryterium w ocenie prawidłowości zdarzenia lub moralności czynu. Dziecko zaczyna także różnicować osoby będące źródłem autorytetu (np.: poprzez porównywanie ze sobą poszczególnych nauczycieli). Dziecko staje się bardziej świadome swoich stanów emocjonalnych oraz ich wpływu na zachowanie. Potrafi wyrażać swoje emocje pozytywne i negatywne zgodnie z normami społecznymi. Potrafi (ok. 11 r.ż.) ukrywać swoje emocje przed innymi. Rośnie zdolność rozumienia uczuć złożonych i ambiwalentnych.

Osiągnięta umiejętność czytania i pisania otwiera nowe możliwości rozwijania zainteresowań i zdobywania wiedzy o świecie. Pojawiają się aspiracje i pasje poznawcze, satysfakcja z pracy, a także rywalizacja i poczucie zazdrości.